Każdego roku liczba osób żywionych dojelitowo w warunkach domowych dynamicznie wzrasta. Szacuje się, że obecnie w Polsce z żywienia dojelitowego w warunkach domowych korzysta ponad 12 000 osób[1]. W związku z obchodzonym 15 października Światowym Dniem Żywienia Dojelitowego i Pozajelitowego, wspólnie z ekspertami z Polskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego (PTŻK) i Polskiego
Czasem słyszymy, że komuś z uwagi na stan zdrowia, lekarz zalecił odżywianie dojelitowe w domu. O co chodzi? Przecież jak jemy pokarmy, to trafiają one do jelit. Żywienie dojelitowe jednak, to taka metoda podaży pokarmu, która odbywa się bezpośrednio do wybranego odcinka przewodu pokarmowego, za pomocą specjalnie wytworzonego dojścia, np. jejunostomia, gastrostomia, czy PEG. Czym są te „dojścia”? O tym także poniżej… Fot. Depositphotos Żywieniem dojelitowym w warunkach domowych obejmowane są osoby, które z różnorakich przyczyn nie mogą przyjmować pokarmów drogą naturalną, czyli doustną. Przykładowo mogą to być choroby przełyku, niemożność połykania, choroby układu nerwowego (po udarze, stwardnienie zanikowe boczne, miastenia, choroba Alzheimera, Parkinsona, polineuropatie), czy wreszcie nowotwory, choroby zapalne jelit oraz terminalne stadia chorób (ludzie przebywający w hospicjach). Co istotne, takie żywienie w domu, mogą otrzymać osoby, które już nie wymagają hospitalizacji i całodobowej specjalistycznej obserwacji. Żywienie dojelitowe może być częściowe lub całkowite. W celu utrzymania prawidłowego stanu odżywienia najczęściej zaleca się stosowanie mieszanin tłuszczów, białek, węglowodanów, witamin i pierwiastków. PEG, gastrostomia, jejunostomia Aby móc dostarczyć substancje odżywcze, konieczne jest wyłonienie sztucznego dostępu do jelit. Gastrostomia to wytworzenie przetoki, czyli połączenia żołądka ze środowiskiem zewnętrznym. Klasycznie odbywa się drogą operacji chirurgicznej. PEG, to przezskórna endoskopowa gastrostomia, czyli specjalne połączenie żołądka ze środowiskiem zewnętrznym za pomocą drenu silikonowego lub poliuretanowego przez powłoki skórne, wykonywane pod kontrolą endoskopu. Jejunostomia to wytworzenie przetoki pomiędzy jelitem czczym a powłokami skórnymi. Do tych przetok odżywczych bezpośrednio podawane są mieszanki żywieniowe, jak również płyny. Przetoki wymagają troskliwej pielęgnacji. Co podajemy przez przetoki odżywcze? Do przetoki odżywczej mogą być podawane pokarmy zmiksowane, gotowane przez pacjenta lub jego opiekuna lub gotowe preparaty diety przemysłowej. Wykazano iż najlepszymi i najbardziej wartościowymi są diety przemysłowe, ponieważ w nich jesteśmy w stanie dokładnie określić kaloryczność i ilość substancji odżywczych. Co zapewnia zespół zajmujący się żywieniem dojelitowym w domu? Zanim pacjent będzie odżywiany pozajelitowo w domu, musi być przeszkolony z tego zakresu, podobnie jak jego opiekunowie, rodzina. Lekarz dobiera właściwy dla osoby program leczenia. Poza tym zespół domowego leczenia dojelitowego pozostaje w stałym kontakcie ze swoim pacjentem. Żywienie dojelitowe w warunkach domowych prowadzą specjalistyczne ośrodki, które zapewniają pacjentom całościową opiekę. Opieka ta obejmuje: przygotowanie chorego do leczenia w warunkach domowych (przeszkolenie chorego lub opiekuna w zakresie zasad leczenia); dobranie odpowiedniego programu leczenia zapewniającego stabilny stan metaboliczny chorego; zapewnienie ciągłego kontaktu z chorym; program badań kontrolnych; program wizyt kontrolnych, obejmujący badanie lekarskie, wypisanie recepty, pobranie krwi, ocenę stanu odżywienie oraz wypełnienie karty kontrolnej przebiegu leczenia (średnio 1 raz na 2 miesiące); dostarczanie preparatów, sprzętu i niezbędnych środków opatrunkowych do domu chorego hospitalizację w przypadku podejrzenia lub wystąpienia powikłań oraz innych wskazań, wymagających leczenia szpitalnego. (na podstawie Bezpłatne żywienie dojelitowe w domu Aby pacjent mógł skorzystać z bezpłatnego żywienia dojelitowego w warunkach domowych musi posiadać: sztuczny dostęp do przewodu pokarmowego (sonda, gastrostomia, jejunostomia); skierowanie do leczenia żywieniowego w warunkach domowych wystawione przez lekarza z oddziału szpitalnego, na którym przebywał; informację na karcie wypisowej dotyczącą dalszego leczenia żywieniowego (dietami przemysłowymi) przewód pokarmowy sprawny na tyle, aby możliwe było podanie co najmniej 1000 kcal drogą przewodu pokarmowego (lub co najmniej 50% dziennego zapotrzebowania energetycznego u dzieci). (na podstawie Krok po kroku – jak załatwić żywienie dojelitowe? 1. Zorientować się gdzie w naszym rejonie znajduje się ośrodek żywienia dojelitowego (wykaz znajduje się w NFZ lub na stronie 2. Dostarczyć do ośrodka żywieniowego kartę informacyjną ze szpitala z kwalifikacją do żywienia pozajelitowego, oczywiście po założeniu gastrostomii lub PEG-a. 3. Specjaliści z ośrodka dobierają właściwy program żywienia. 4. Zespół zajmujący się leczeniem żywieniowym, regularnie odwiedza pacjenta. Wszelkie odżywki i preparaty dietetyczne są dostarczane bezpośrednio do domu, po złożeniu zamówienia. Odbywa się to podczas comiesięcznych rozmów telefonicznych pracowników zespołu z członkiem rodziny. Nie ma problemów z brakami, czy dostarczeniem takich preparatów. Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Każdego roku liczba osób żywionych dojelitowo w warunkach domowych dynamicznie wzrasta. Szacuje się, że obecnie w Polsce z żywienia dojelitowego w warunkach domowych korzysta ponad 12 000 osób[1]. W związku z obchodzonym 15 października Światowym Dniem Żywienia Dojelitowego i Pozajelitowego, wspólnie z ekspertami z Polskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego (PTŻK) i Polskiego
Żywienie dojelitowe to jedna z form leczenia żywieniowego, polegająca na dostarczaniu do organizmu substancji odżywczych drogą inną niż doustna. Aby zaopatrzyć organizm we wszelkie niezbędne składniki, konieczne jest wytworzenie przetoki bądź założenie sztucznego dostępu. Co warto wiedzieć? spis treści 1. Co to jest żywienie dojelitowe? 2. Na czym polega żywienie dojelitowe? 3. Wskazania do żywienia dojelitowego 4. Przeciwwskazania do żywienia dojelitowego rozwiń 1. Co to jest żywienie dojelitowe? Żywienie dojelitowe to jedna z form leczenia żywieniowego. Polega ono na podawaniu osobie chorej substancji odżywczych do przewodu pokarmowego drogą inną niż doustna: bezpośrednio do żołądka lub jelita. Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?" Ta forma żywienia przeznaczona jest dla osób, które nie mogą się odżywiać drogą doustną (to żywienie dojelitowe całkowite) lub ta droga żywienia jest niewystarczająca (wówczas wprowadza się żywienie dojelitowe częściowe). Żywienie dojelitowe może być prowadzone w szpitalach, hospicjach i placówkach opieki długoterminowej (np. domy pomocy społecznej, zakłady opiekuńczo-lecznicze), jak również w domu pacjenta (wówczas sprzęt oraz specjalistyczne mieszanki żywieniowe są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia). Inną formą leczenia żywieniowego jest żywienie pozajelitowe, inaczej żywienie parenteralne. Polega ono na podawaniu składników odżywczych, białka, wody, elektrolitów oraz pierwiastków śladowych drogą dożylną: poprzez żyły obwodowe po uzyskaniu dostępu dożylnego za pomocą wenflonu, poprzez żyłę główną przy pomocy specjalnie założonego cewnika. 2. Na czym polega żywienie dojelitowe? W żywieniu jelitowym do układu pokarmowego żywność dostarcza się na dwa sposoby. W przypadku krótkotrwałego leczenia przez zgłębnik wprowadzony przez nos do żołądka, dwunastnicy lub jelita. Gdy niezbędne jest długotrwałe leczenie, żywienie dojelitowe realizowane jest przez chirurgiczne założenie przetoki odżywczej, pod postacią gastrostomii (to gastrostomia klasyczna lub endoskopowa (PEG). Wówczas koniec drenu wykorzystywanego do żywienia wprowadzony jest do żołądka) lub mikrojejunostomii (cewnik wprowadzany do jelita cienkiego). Na czym polega żywienie dojelitowe? Do zgłębników dojelitowych, czyli sond odżywczych lub przetok odżywczych w sposób bezpośredni podawane są mieszaniny żywieniowe oraz płyny. Mogą to być zarówno gotowe preparaty (dieta przemysłowa) lub zmiksowane pokarmy przygotowywane w warunkach domowych. Co wybrać? Badania dowodzą, że diety przemysłowe są najbardziej wartościowe, ponieważ zawierają wszelkie niezbędne składniki odżywcze, wodę, białko, elektrolity, pierwiastki śladowe w optymalnej ilości i kaloryczności. Dania ugotowane w domu mogą nie pokrywać zapotrzebowania organizmu na substancje odżywcze, a gdy są niewłaściwie przygotowane, mogą prowadzić do zapychania przetok. 3. Wskazania do żywienia dojelitowego Żywienie dojelitowe stosuje się w celu: przygotowania pacjenta do operacji chirurgicznej, poprawy lub utrzymania stanu prawidłowego odżywienia organizmu pacjenta, umożliwienia organizmowi rozwoju, zoptymalizowania leczenia, umożliwienia rekonwalescencji i rehabilitacji. Żywienie dojelitowe stosuje się u niemowląt, dzieci, osób młodych, w średnim wieku i osób starszych. Wskazaniem może być wiele chorób, zaburzeń i okoliczności medycznych. To na przykład: zaburzenia trawienia i wchłaniania, zaburzenia połykania, niedożywienie lub niedostateczne odżywianie w następstwie urazu lub choroby, choroby zapalne jelit, okres chemioterapii i radioterapii, zwężenie górnego odcinka przewodu pokarmowego, niedrożności górnego odcinka przewodu pokarmowego, rozległe oparzenia termiczne, długo gojące się rany, nowotwór jamy ustnej i gardła, nowotwór krtani, nowotwór żołądka, przewlekłe zapalenie trzustki i nowotwór trzustki, zespół krótkiego jelita, pooperacyjne przetoki jelitowe, powikłania pooperacyjne, okres po zakończeniu żywienia pozajelitowego, wyniszczenie organizmu, w tym także przez AIDS, psychogenne zaburzenia odżywiania (jadłowstręt), choroby zakaźne oraz: choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, udar mózgu, mózgowe porażenie dziecięce, mukowiscydoza. 4. Przeciwwskazania do żywienia dojelitowego Przeciwwskazaniami do tego typu leczenia jest: niedrożność przewodu pokarmowego, atonia żołądka i jelit, uraz wielonarządowy, biegunka, ostre stany zapalne jamy brzusznej, wstrząs, niewyrażenie zgody na ten typ leczenia przez chorego. Czas trwania leczenia żywieniowego jest różny. W przypadku powrotu do zdrowia i możliwości spożywania posiłków drogą doustną, żywienie dojelitowe może zostać zakończone. Czasem jednak jest niezbędne do końca życia. Wszystko zależy od wskazania, czyli choroby podstawowej, stanu zdrowia, stanu odżywienia chorego przed podjęciem leczenia oraz oceny efektów terapii. Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy
w dziedzinie onkologii (17 ankiet), otrzymano odpo-wiedzi z 11 ośrodków. Leczenie żywieniowe jest prowadzone u chorych na nowotwory: — we wszystkich ankietowanych ośrodkach w czasie aktywnego leczenia przeciwnowotworowego podczas hospitalizacji; — w 55% ośrodków w czasie aktywnego leczenia prze-ciwnowotworowego w warunkach domowych;
Ustawienia prywatnościTutaj możesz w dowolnej chwili deklarować i modyfikować ustawienia plików cookie. Bezwzględnie konieczne pliki cookie Są niezbędne w celu zapewnienia funkcjonowania witryny internetowej i nie można ich wyłączyć. Zazwyczaj są stosowane w odpowiedzi na podjęte przez użytkownika działania związane z żądaniem usług (ustawienie preferencji w zakresie prywatności użytkownika, logowanie, wypełnianie formularzy itp.). Można ustawić przeglądarkę, aby blokowała takie pliki cookie lub wyświetlała odpowiednie powiadomienia, jednak niektóre części witryny nie będą wówczas działały. Analityczne pliki cookie Umożliwiają nam liczenie odwiedzin i źródeł ruchu oraz pomiar i poprawę wydajności naszej witryny. Pokazują nam, które strony są najmniej i najbardziej popularne i w jaki sposób odwiedzający poruszają się po witrynie. Jeśli użytkownik nie zgodzi się na ich zastosowanie, nie będziemy wiedzieli, kiedy odwiedził naszą witrynę i nie będziemy w stanie monitorować jej wydajności. Personalizujące pliki cookie Służą do zwiększenia funkcjonalności witryny internetowej i personalizacji jej treści. Mogą być stosowane przez nas lub przez osoby trzecie, których usługi zostały dodane do naszych stron. Jeśli użytkownik nie zezwoli na ich zastosowanie, niektóre lub wszystkie z tych usług mogą nie działać poprawnie. Pliki cookie do targetowania Mogą zostać użyte przez naszych partnerów reklamowych poprzez naszą witrynę w celu stworzenia profilu zainteresowań użytkownika i wyświetlania mu odpowiednich reklam na innych witrynach. Nie przechowują bezpośrednio danych osobowych, lecz pozwalają na jednoznaczną identyfikację przeglądarki i urządzenia internetowego użytkownika. W razie braku zgody na ich zastosowanie reklamy prezentowane użytkownikowi będą w mniejszym stopniu dostosowane do jego zainteresowań.
Żywienie dojelitowe w warunkach domowych Plac Wolności 17, Rzeszów. Lekarz Marcin Bajorek (Chirurg ogólny, Chirurg onkolog) Zgłoś błąd na stronie. Centrum Medyczne PROMEDICA NZOZ - filia Plac Wolności - Żywienie dojelitowe w warunkach domowych, Plac Wolności 17, 35-073 Rzeszów - sprawdź telefon i pozostałe informacje. Podstawowe informacje Czym jest leczenie dojelitowe? Żywienie dojelitowe polega na podawaniu białka lub źródeł białka, energii, elektrolitów, witamin, pierwiastków śladowych i wody w postaci specjalnie przygotowanej diety przemysłowej przez zgłębnik (sondę, gastrostomię) do przewodu pokarmowego Określenie „dieta przemysłowa” jest w tym kontekście raczej mylące, ponieważ składniki pokarmowe tej żywności pochodzą z naturalnych źródeł, takich jak białka z mleka, tłuszcze z olejów roślinnych i węglowodany ze skrobi. Nazwa wiąże się z przemysłowym, farmaceutycznym wytwarzaniem tych preparatów. Diety przemysłowe są w większości zbilansowane, tzn. wszystkie składniki, których organizm potrzebuje (białka, tłuszcze, witaminy, mikroelementy i minerały, wodę), są w nich zawarte w odpowiedniej ilości. Nie zawierają one praktycznie cholesterolu, a tłuszcze są tak dobrane, że zapobiegają chorobom układu krążenia (m. in. są to cenne kwasy tłuszczowe z oleju rybnego). Większość diet przemysłowych podawanych przez sondę zawiera również błonnik, by zapewnić zdrowe trawienie. Wybrane preparaty to diety specjalistyczne zawierające niektóre składniki odżywcze lub ich określoną część. Przy poniższych wskazaniach lekarz może zalecić Ci żywienie dojelitowe: niedożywienie lub niedostateczne odżywianie w następstwie urazu lub chorobyzaburzenia połykaniazwężenia górnego odcinka przewodu pokarmowegorozległe oparzeniazespół krótkiego jelitapooperacyjne przetoki jelitowepowikłania pooperacyjnechoroby zapalne jelitokres chemio- i radioterapiizaburzenia trawienia i wchłanianiaokres po zakończeniu żywienia pozajelitowegowyniszczeniedługo gojące się ranyowrzodzenie podudzi (odleżyny)psychogenne zaburzenia odżywiania (jadłowstręt)choroby zakaźne (np. wyniszczenie w AIDS) Przeciwskazania do żywienia dojelitowego to między innymi: niedrożność przewodu pokarmowegoatonia żołądka i jelitciężkie oparzenieuraz wielonarządowyostre stany zapalne jamy brzusznejwstrząs Leczenie w szpitalu Aby dostarczyć wszystkie składniki do organizmu inaczej niż doustnie (żywienie dojelitowe), konieczne jest założenie lub wytworzenie przetoki i założenie sztucznego dostępu. W praktyce oznacza to wytworzenie specjalnego dojścia, np. do żołądka (gastrostomia, PEG) lub jelita (jejunostomia). Założenie sztucznego dostępu do przewodu pokarmowego powinien wykonać lub nadzorować lekarz przeszkolony w tym zakresie. Bezpośrednio do zglębników dojelitowych (sond odzywczych ) lub przetok odżywczych podawane są mieszaniny żywieniowe oraz płyny. W żywieniu dojelitowym powinno się stosować jedynie diety przemysłowe. Zmiksowana dieta kuchenna może nie pokrywać pełnego zapotrzebowania organizmu na substancje odżywcze, a źle przygotowana może spowodować zapychanie przetok. Sprawdź, czy otrzymałeś wszystkie informacje dotyczące prawidłowego leczenia, tj: jaki jest cel leczeniaile będzie trwało leczeniew jaki sposób podawane będą składniki odżywczekiedy i w jaki sposób zostanie określona skuteczność leczeniaz jaką częstotliwością podawane będą składniki odżywczejak podawane będą inne lekico powinno Cię zaniepokoićjakie kroki należy podjąć po opuszczeniu szpitalajaką opiekę medyczną można otrzymaćsprawdź, czy otrzymałeś pełną dokumentację przy wypisie ze szpitala i skierowania do dalszej opieki medycznej Zakończenie leczenia Lekarz podejmie decyzję o zakończeniu leczenia, kiedy spełniony zostanie przynajmniej jeden z poniższych warunków:potrzeby żywieniowe chorego mogą być zaspokojone przez odżywianie drogą doustnąkiedy pojawiają się powikłania leczeniastan chorego pogorszył się na tyle, że niemożliwe jest dalsze bezpieczne odżywianie dojelitowe i konieczne jest przejście na żywienie pozajelitowejeśli chory lub opiekunowie wspólnie z lekarzem uznają, że dalsze leczenie nie przyniesie oczekiwanych korzyści Leczenie w domu Na czym polega żywienie dojelitowe w domu? Domowe żywienie dojelitowe oznacza podawanie w domu pacjenta właściwej ilości wszystkich potrzebnych składników pokarmowych. Żywienie dojelitowe w domu jest to program kompleksowej opieki nad pacjentem, u którego z powodu braku możliwości przyjmowania pokarmu drogą doustną, w ilości wystarczającej do utrzymania przy życiu, został wytworzony sztuczny dostęp do przewodu pokarmowego (np.: PEG, gastrostomia, jejunostomia, zgłębnik nosowo-żołądkowy). Przez odpowiednio stworzony dostęp podawana jest specjalna żywność, a pacjent nie wymaga już dalszego pobytu w szpitalu. Program opieki obejmuje indywidualne ustalenie odpowiedniego planu żywienia. Żywienie odbywa się przy użyciu specjalnej żywności (diety przemysłowe) drogą inną niż doustna. Dzięki tej formie leczenia możliwa jest poprawa lub utrzymanie stanu zdrowia, sukcesywne odzyskiwanie zdrowia, poprawa komfortu życiawłaściwe przygotowanie pacjenta, rodziny i opiekunów do sprawowania opieki nad żywionym dojelitowo w domukompleksową opiekę medyczna obejmującą regularne wizyty kontrolne lekarza i pielęgniarki w domu pacjenta lub w poradni oraz badania kontrolne krwi i moczu (średnio 1 raz na 3 miesiące)dostarczanie produktów i sprzętu do żywienia dojelitowego oraz środków dezynfekcyjnych i opatrunkowych do domu pacjentazapewnienie pompy do żywienia dojelitowego, jeżeli jest taka potrzebaciągły kontakt telefoniczny z zespołem prowadzącym leczenie Do żywienia dojelitowego w domu kwalifikuje: Szpital (Szpital wydaje również skierowanie do Poradni Żywieniowej) Poradnia Żywieniowa (Poradnia Żywieniowa prowadzi dalsze żywienie dojelitowe w domu pacjenta) W celu objęcia programem żywienia dojelitowego w warunkach domowych należy zarejestrować pacjenta w Poradni Żywieniowej. Żywienie dojelitowe w domu jest w całości refundowane przez NFZ. Wskazania do żywienia dojelitowego w warunkach domowych Żywienie dojelitowe w warunkach domowych jest wskazane u pacjentów ze sprawnym przewodem pokarmowym (zachowana drożność, perystaltyka oraz wchłanianie), u których odżywianie doustne nie jest wystarczające do zaspokojenia ich zapotrzebowania na substancje dojelitowe w warunkach domowych stosowane jest w przypadkach poniższych schorzeń: Schorzenia neurologiczne z zaburzeniami połykania: stan po udarze mózgumózgowe porażenie dziecięcestan po urazie OUNstwardnienie rozsianedemencja (Ch. Alzheimera, Ch. Parkinsona)stwardnienie zanikowe boczneguzy mózguwszystkie schorzenia neurologiczne uniemożliwiające połykanie Choroby nowotworowe: nowotwory głowy i szyinowotwory górnego odcinka przewodu pokarmowegonowotwory klatki piersiowejokresowo zaburzenia jedzenia w trakcie chemio i radioterapii oraz leczenia operacyjnego różnych nowotworów Ten rodzaj świadczenia (żywienie dojelitowe w warunkach domowych) stosuje się również w Domach Pomocy Społecznej i Hospicjach Domowych. Sposoby żywienia dojelitowego W ramach żywienia dojelitowego możesz być leczony w różny sposób, poprzez: Żywienie dożołądkowe, za pomocą: zgłębnika nosowo-żołądkowego gastrostomii klasycznej PEG (Przezskórna Endoskopowa Gastrostomia) Żywienie dojelitowe, za pomocą: zgłębnika nosowo-jelitowy jejunostomii mikrojejunostomii W obydwu przypadkach żywienie może być prowadzone kilkoma sposobami podania diety przemysłowej (metodą bolusa, grawitacyjnie, przez pompę). Krok po kroku Szczegółowego instruktażu, jak postępować przy prowadzeniu żywienia domowego, udzielić powinien każdemu choremu i opiekunowi zespół leczący. Warto w trakcie prowadzenia leczenia żywieniowego w domu postępować zgodnie z pewnymi zasadami, które pozwolą uniknąć wielu powikłań. Przy odbiorze preparatów należy sprawdzić:nazwę specjalnej żywności na opakowaniu, czy zgadza się z zalecaną przez lekarza,datę ważności i stan opakowań, w razie wątpliwości należy skontaktować się z lekarzem lub pielęgniarką z zespołu żywność z krótszym terminem ważności należy zużyć w pierwszej żywność w opakowaniu typu worek po otwarciu należy zużyć w ciągu 24 żywność w butelkach szklanych należy podać w ciągu 8 godzin od do podawania diet należy wymieniać co 24 jest używanie strzykawek każdorazowo umyć ręce przed wszystkimi czynnościami, związanymi z podawaniem specjalnej z założoną przetoką odżywczą nie należy układać na lewym boku ze względu na możliwość przedostawania się treści z żywionych dojelitowo należy w trakcie karmienia, o ile tylko to możliwe, sadzać (lub podnosić górną część ciała). Należy unikać ułożenia chorego na lewym boku w trakcie i po karmieniu. Karmienie w pozycji leżącej grozi zachłystowym zapaleniem płuc. Podczas podaży specjalnej żywności pacjent powinien być w pozycji półsiedzącej pod kątem 45°. Nie należy karmić pacjenta leżącego w pozycji płaskiej, na wznak, poza sytuacją, gdy inna pozycja jest niemożliwa i wyraził na to zgodę żywność podawana pacjentowi powinna mieć temperaturę pokojową. Nie należy podawać specjalnej żywności zbyt chłodnej. Jeżeli specjalna żywność była przechowywana w chłodniejszym pomieszczeniu należy wstawić ją do pomieszczenia o temperaturze pokojowej lub umieścić całe opakowanie w pojemniku z wodą o temperaturze max 36 C. Należy zapewnić podawanie diety z odpowiednią prędkością (zleconą przez lekarza). Nie należy podgrzewać specjalnej żywności w mikrofalówce czy na żywność należy podawać z odpowiednią prędkością zleconą przez lekarza prowadzącego. Nie należy podawać specjalnej żywności zbyt szybko!Przed rozpoczęciem podawania specjalnej żywności, a także po jej zakończeniu, należy przepłukać zgłębnik lub gastrostomię (zwykle wodą), co zapobiega zatkaniu się trakcie podawania specjalnej żywności nie należy podawać leków. Aby podać lek należy przerwać dostarczanie specjalnej żywności na około 15-30 minut. Jak podawać leki pacjentom żywionym dojelitowo? Często leki po odpowiednim przygotowaniu podaje się po prostu 15-30 minut przed przed podaniem należy dokładnie rozkruszyć w moździerzu i zmieszać z przegotowaną wodą (chłodną lub o temperaturze pokojowej). Podawanie specjalnej żywności Pamiętaj! Przy diecie dojelitowej należy stopniowo zwiększać dawkę. Poniżej możesz sprawdzić standardy prędkości oraz optymalnego czasu podawania żywności specjalnej. Jeśli tylko coś budzi Twoje wątpliwości, poproś lekarza, aby wyjaśnił Ci, jak należy postępować. Zalecany sposób podaży diet kompletnych standardowych (1kcal/ml) (wartości maksymalne): Uwaga! Lekarz na początku może zalecić ci rozcieńczanie diety wodą lub płynem fizjologicznym. Żywienie dojelitowe można prowadzić następującymi sposobami: bolusy – jest to podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o dużej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 4-6 razy w ciągu dobymikrobolusy – jest to podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o mniejszej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 6-9 razy w ciągu dobywlew ciągły – jest to ciągła podaż diety przy użyciu zestawu do przetoczenia. Odbywa się przez różny okres czasu w zależności od stanu chorego, rodzaju dostępu i objętości specjalnej żywności. Wlew można wykonywać metodą grawitacyjną lub za pomocą pompy dojelitowej. Najczęściej taki wlew odbywa się z przerwą nocną Pamiętaj! Przy diecie dojelitowej należy stopniowo zwiększać dawkę. Poniżej możesz sprawdzić standardy prędkości oraz optymalnego czasu podawania żywności specjalnej. Jeśli tylko coś budzi Twoje wątpliwości, poproś lekarza, aby wyjaśnił Ci, jak należy sposób podaży diet kompletnych standardowych (1kcal/ml) (wartości maksymalne): Uwaga! Lekarz na początku może zalecić ci rozcieńczanie diety wodą lub płynem dojelitowe można prowadzić następującymi sposobami:Bolusy – jest to podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o dużej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 4-6 razy w ciągu dobyMikrobolusy – jest to podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o mniejszej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 6-9 razy w ciągu dobyWlew ciągły – jest to ciągła podaż diety przy użyciu zestawu do przetoczenia. Odbywa się przez różny okres czasu w zależności od stanu chorego, rodzaju dostępu i objętości specjalnej żywności. Wlew można wykonywać metodą grawitacyjną lub za pomocą pompy dojelitowej. Najczęściej taki wlew odbywa się z przerwą nocną. Podłączanie sondy:Umyć ręce. Przepłukać sondę ok. 10 ml przegotowanej, ostudzonej do temperatury pokojowej wody lub soli fizjologicznej. Sprawdzić wygląd diety. Wstrząsnąć opakowanie w celu wymieszania dietyZawiesić opakowanie na wys. ok. 1 m powyżej żołądka pacjentaZamknąć zacisk rolkowyPołączyć przyrząd z opakowaniem dokręcając nakrętkęNapełnić komorę kroplowąOtworzyć zacisk rolkowy i napełnić przewód dietąZamknąć przewód rolkowy i podłączyć przyrząd do zgłębnika, zachowując zasady aseptyki tak, aby nie zakazić światła przyrząduWyregulować szybkość wlewu zgodnie z zaleceniem lekarza Przepłukiwanie sondy przed podażą i po podaży żywności:Przy każdej zmianie pojemnikaPrzed każdą przerwą4 x dziennie przy ciągłym wlewie20-30 ml wody lub soli fizjologicznejCodzienna wymiana przyrządów do podawania dietPrędkość podawania diety we wlewie grawitacyjnym, należy ustalić wg następującego sposobu. Obliczenie ilości kropel na minutę:Objętość specjalnej żywności w ml x 20 kropli / Czas trwania podaży specjalnej żywności w minutach = ilość kropli na 1 ml odpowiada 20 kroplom!Tabela przeliczania ilości kropli / min na prędkość w ml/ godz. Upewnij się, że masz zestaw w wersji do pompy i do właściwego opakowania (butelka lub worek).Umyj dokładnie położenie sondy (zgłębnika)/ gastrostomii. Najlepiej sprawdzić, czy znacznik na sondzie (zgłębniku)/ gastrostomii nie przesunął się w stosunku do oryginalnego położenia. W przypadku sondy dożołądkowej można strzykawką przez sondę (zgłębnik)/ gastrostomię odciągnąć kilka ml treści z żołądka i zakropl ją na papierek lakmusowy,sprawdzając czy jest to kwaśna treść żołądkowa. Nie jest to jednak postępowanie rutynowe. Przed wyciągnięciem treści i po tej czynności przepłucz sondę (zgłębnik)/ gastrostomię wodą. Jeśli pH jest większe niż 5,5 nie należy podawać diety. Sprawdź pH jeszcze raz po 30–60 minutach. Jeśli pH nadal jest powyżej 5,5, skontaktuj się z lekarzem lub pielęgniarką. Jeśli położenie zgłębnika jest właściwe (pH mniejsze niż 5,5), możesz podawać specjalną przed odciągnięciem treści pokarmowej ze zgłębnika i po tej czynności przepłucz sondę (zgłębnik)/ gastrostomię czy rodzaj specjalnej żywności zgadza się z zaleceniem delikatnie pojemnik ze specjalną powinien znajdować się w pozycji półleżącej (pod kątem 45° lub większym). Jeżeli nie jest to możliwe, głowa powinna być podniesiona przy pomocy linię w przeznaczone do tego miejsce w pompie i zamknij pompę i napełnij zestaw do zapacaną przez lekarza prowadzącego prędkość przepływu, objętość docelową oraz czas podawania specjalnej zakończeniu podawania, nabierz do strzykawki 20–40 ml przegotowanej wody lub soli fizjologicznej o temperaturze pokojowej (lub inną ilość zaleconą przez lekarza lub pielęgniarkę) i przepłucz sondę (zgłębnik)/ dotykania wewnętrznych części pojemnika z żywnością specjalną i zestawów, ponieważ strefa wewnątrz opakowania jest sterylna, a na dłoniach przenoszone są bakterie. Żywność specjalną można również podawać bez używania zestawów, tzw. bolusem. Bolus polega na jednorazowym podaniu większej objętości specjalnej żywności za pomocą strzykawki, bezpośrednio do sondy (zgłębnika) lub gastrostomii. Podawanie w bolusie jest wygodniejsze dla pacjenta, gdyż trwa krócej. Ze względu na podanie w krótkim czasie dużej ilości składników odżywczych może powodować dyskomfort, wzdęcia lub biegunkę (jak przeciwdziałać biegunkom – przekierowanie do: Co należy robić przy kłopotach z trawieniem)Przygotuj:strzykawkę 50, 100 lub 200 mlprzegotowaną i ostudzoną do temperatury pokojowej wodęspecjalną żywnośćUmyj dokładnie położenie sondy (zgłębnika)/ gastrostomii. Należy sprawdzić czy, znacznik na sondzie (zgłębniku)/ gastrostomii nie przesunął się w stosunku do oryginalnego położenia. W przypadku sondy dożołądkowej można strzykawką przez sondę (zgłębnik) odciągnąć kilka ml treści z żołądka i zakroplić ją na papierek lakmusowy, sprawdzając czy jest to kwaśna treść żołądkowa. Nie jest jednak to postępowanie rutynowe. Przed wyciągnięciem treści i po tej czynności przepłucz sondę (zgłębnik)/ gastrostomię wodą. Jeśli pH jest większe niż 5,5 nie należy podawać specjalnej żywności. Sprawdź pH jeszcze raz po 30–60 minutach. Jeśli pH nadal jest powyżej 5,5, skontaktuj się z lekarzem lub przed odciągnięciem treści pokarmowej ze zgłębnika i po tej czynności przepłucz sondę (zgłębnik)/ gastrostomię położenie zgłębnika jest właściwe (pH mniejsze niż 5,5), możesz podawać specjalną czy rodzaj specjalnej żywności zgadza się z zaleceniem delikatnie pojemnik ze specjalną powinien znajdować się w pozycji półleżącej (pod kątem 45° lub większym). Jeżeli nie jest to możliwe, głowa powinna być podniesiona przy pomocy do strzykawki 20–40 ml przegotowanej wody o temperaturze pokojowej (lub inną ilość zaleconą przez lekarza lub pielęgniarkę) i przepłucz sondę (zgłębnik)/ tłok ze strzykawki i włóż jej końcówkę w końcówkę sondy (zgłębnika)/ wlej specjalną żywność do pustej strzykawkę powyżej sondy (zgłębnika)/ gastrostomii i pozwól specjalnej żywności swobodnie przepłynąć. Nie przepychaj jej na specjalna żywność przepływa zbyt wolno, podnieś strzykawkę nieco wyżej lub włóż tłok do strzykawki i delikatnie nim zakończeniu podawania specjalnej żywności przepłucz ponownie sondę (zgłębnik)/ gastrostomię 20–40 ml przegotowanej wody o temperaturze udrożniamy sondy/ gastrostomii mechanicznie np. za pomocą prowadnicy. W przypadku zapchania sondy (zgłębnika)/ gastrostomii, natychmiast zgłoś problem lekarzowi prowadzącemu. Podawanie leków zaleconych przez lekarza prowadzącego Należy: bolusy – jest to podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o dużej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 4-6 razy w ciągu dobymikrobolusy – jest to podaż żywności specjalnej przy użyciu strzykawki o mniejszej objętości, liczba karmień najczęściej wynosi 6-9 razy w ciągu dobywlew ciągły – jest to ciągła podaż diety przy użyciu zestawu do przetoczenia. Odbywa się przez różny okres czasu w zależności od stanu chorego, rodzaju dostępu i objętości specjalnej żywności. Wlew można wykonywać metodą grawitacyjną lub za pomocą pompy dojelitowej. Najczęściej taki wlew odbywa się z przerwą nocną Modyfikacje powyższych metod obejmują: żywienie przerywane – podaż specjalnej żywności odbywa się w następujący sposób: 3 godziny – wlew specjalnej żywności, następnie przerwa na około 2 godziny, następnie ponowna podać, nocne (zalecane u pacjentów np. z mukowiscydozą) – podaż specjalnej żywności metodą wlewu ciągłego przez noc, najczęściej podczas snu (ok. 10-12 godzin) Pielęgnacja Pielęgnacja gastrostomii PEG Jest wiele rodzajów gastrostomii i może się zdarzyć, że niektóre typy zgłębnika gastrostomijnego wymagają szczególnej pielęgnacji. Należy zawsze zapoznać się dokładnie z zaleceniami producenta! Poniżej przedstawiono ogólne uwagi dotyczące pielęgnacji. Bezpośrednio po założeniu gastrostomii endoskopowej typu PEG (zwykle przez 14 dni do czasu wytworzenia kanału skórnego) Umyj dokładnie zacisk mocujący na zewnętrzny dysk wody lub soli fizjologicznej, delikatnie oczyść okolice przetoki. Następnie osusz dokładnie to zewnętrzną płytką mocującą umieść jałowy opatrunek w kształcie litery Y, tak aby zostawić odrobinę luzu, około 2-3 mm. Zbyt mocne dociśnięcie płytki może spowodować należy codziennie obracać o 180 stopni oraz delikatnie wsuwać i wysuwać, najlepiej podczas 14 dni po założeniu gastrostomii nie należy się kąpać w wannie, ani w basenie. WAŻNE! Przetoka potrzebuje około 14 dni na zagojenie. Dokładna pielęgnacja skóry wokół niej redukuje ryzyko infekcji i podrażnienia. Przez pierwsze 24 godziny zewnętrzny dysk mocujący powinien przylegać do skóry (niezbyt ściśle). Po tym czasie należy poluzować dysk na odległość 2-3 mm w celu umieszczenia opatrunku. W pierwszej dobie od założenia nie należy obracać drenem. W ciągu pierwszych 7 dni opatrunek należy zmieniać codziennie. Potem co 2-3 dni. Po zagojeniu się przetoki Umyj dokładnie zewnętrzny dysk mocujący, tak aby móc pod nim umyć skórę wokół przetoki łagodnym roztworem wody z mydłem. Osusz dokładnie skórę i zewnętrzny dysk delikatnie gastrostomię (na około 1,5 cm) do środka i obróć o 180°. Należy tak robić, aby zapobiec przyrośnięciu gastrostomii do ściany żołądka. Najlepiej przekręcaj zgłębnik wyciągnij zgłębnik do poprzedniej pozycji. Przesuń z powrotem zewnętrzny dysk mocujący na odległość około 2-3 mm od mocujący trzeba dopasować za każdym razem, gdy pacjent przybierze lub straci na wadze. UWAGA! Do pielęgnacji skóry nie należy używać kremów, maści oraz talku (chyba że lekarz zaleci inaczej). Mogą one uszkodzić zgłębnik oraz spowodować podrażnienie skóry, a w konsekwencji stan zapalny. Do pielęgnacji skóry wokół przetoki nie należy używać środków odkażających typu skinsept. Polecane są środki typu softasept. Po całkowitym zagojeniu się przetoki można się kąpać, a nawet pływać. Należy upewnić się, czy zgłębnik jest zamknięty i założony jest łącznik. Po kąpieli zawsze należy dokładnie osuszyć okolice gastrostomii. Ułożenie chorego podczas karmieni Pacjenci leżący – pozycja półleżąca Karmienie powinno odbywać się przy ułożeniu z górną połową ciała uniesioną (pod kątem 45° lub większą). Jeżeli nie jest to możliwe głowa powinna być podniesiona przy pomocy poduszek. Taka pozycja pozwala na łatwiejsze przesuwanie pokarmu do dalszych części przewodu pokarmowego, a także zapobiega dostaniu się pokarmu do układu oddechowego. Należy unikać pozycji na lewym boku, ponieważ istnieje możliwość przeciekania przez przetokę. Pacjenci, którzy nie muszą leżeć w łóżku – pozycja siedząca, wyprostowana Aby treść pokarmowa nie cofnęła się do zgłębnika, pacjent do dwóch godzin po karmieniu powinien zostać w pozycji pionowej. Podawanie specjalnej żywności Karmienie dieta przemysłową należy zacząć nie wcześniej niż 6 do 8 godzin po założeniu PEG. Wcześniej do gastrostomii mogą być podawane wlewy kroplowe (grawitacyjne) sterylnych podamy choremu 15-30 minut przed karmieniem skórkę od chleba do żucia, gumę czy cukierka do ssania, pobudzimy wydzielanie soków trawiennych. Należy zawsze zapytać lekarza, czy można to konieczne jest zachowanie przerwy nocnej w karmieniu – co najmniej 4 do 8 żywność powinna być podawana bez podgrzewania czy schładzania, najlepiej w temperaturze chory ma częściowo zachowaną zdolność przełykania, można podawać mu w małych ilościach letnie płyny (herbata, woda mineralna niegazowana). Jeżeli pacjent zjada śladowe ilości pokarmów drogą naturalną warto po jedzeniu doustnym przepłukać zapobiegać zatkaniu się zgłębnika, przed rozpoczęciem każdego posiłku i po zakończeniu (i nie rzadziej niż co 8 h) zgłębnik trzeba przepłukać 25 ml wody przegotowanej (używać strzykawki min. 30 ml)Należy pamiętać o higienie jamy ustnej i nosa, nawet gdy chory nie przyjmuje niczego doustnie. Zaleca się płukanie jamy ustnej naparami z ziół lub gotowymi ziołowymi preparatami. Gdy pojawi się grzybica należy skontaktować się z pierwsze 14 dni po założeniu PEG, gdy pozwala na to stan pacjenta, lepiej korzystać z natrysku niż kąpieli w wannie. Po umyciu zawsze należy starannie osuszyć przetokę. Pielęgnacja Jałowy opatrunek zakładamy pod zewnętrzną płytkę mocującą w ten sposób, aby zostawić ok. 2-3 mm luzu. Gdy dociśniemy płytkę do skóry zbyt mocno, mogą powstać zmiana opatrunku powinna mieć miejsce rano, kolejnego dnia po zabiegu. Przez pierwszy tydzień po założeniu PEG opatrunek zmieniamy codziennie, a po wstępnym gojeniu się rany co 2-3 ranę pod względem krwawienia, wysięku, zaczerwienienia, stwardnienia i odczynów alergicznych – zwłaszcza u chorych otyłych, u pacjentów z cukrzycą, niedożywionych i przyjmujących leki immunosupresyjne. Powinno się codziennie dezynfekować skórę w okolicach rany, np. preparate, Softasept. Nie używamy do tego preparatów zawierających fenoksyetanol (np. Octanisept ) i jodynę (Betadine, Povidone, Braunol ), ponieważ mogą niszczyć celu umycia i dezynfekcji okolic przetoki trzeba poluzować zewnętrzną płytkę mocującą i odsunąć ją od skóry na ok. 1-2 cm. Oczyścić skórę,osuszyć ją i przysunąć płytkę na pozycję ok. 2 mm od skóry. Płytka mocująca zewnętrzna ma zapobiegać przesuwaniu się zgłębnika. Po całkowitym zagojeniu się przetoki skórę wystarczy umyć wodą z mydłem (pH 5,5).Przed założeniem opatrunku osuszyć dokładnie skórę i zgłębnik. Nie nakładać kremów i talku w okolicach PEG, gdyż mogą podrażnić skórę i być przyczyną powstania zakażenia przetoki. Mogą także źle oddziaływać na materiał, z którego wykonany jest zgłębnik, powodując jego przeciek lub rozciągnięcie. Krem zawiera tłuszcz, który może sprawić, że dysk zewnętrzny ześlizgnie się, zgłębnik zacznie się przemieszczać, co wzmaga ryzyko przecieku w trakcie karmienia i może być przyczyną trzeba codziennie obracać o 180 stopni, najlepiej podczas mycia. W tym celu należy poluzować płytkę mocującą zewnętrzną, zostawiając zacisk D bez zmian. Płytkę posunąć do góry, oczyścić skórę oraz zgłębnik. Potem wsunąć zgłębnik na ok. 1,5 cm w przetokę, obrócić o 180 stopni i z powrotem podciągnąć do góry. Następnie osuszyć zgłębnik i skórę, a następnie przesunąć płytkę mocującą zewnętrzną na poprzednią pozycję (ok. 2 mm od skóry).Zgłębnik powinno się zabezpieczyć przed przesuwaniem przez przymocowanie go do skóry przylepcem lub przypięcie specjalnym mocowaniem do przepłukiwanie zgłębnika minimalizuje ryzyko zatkania. Gdy mimo to do tego dojdzie, powinno wystarczyć przepłukanie wodą gazowaną lub roztworem napoju typu cola. Nie można też przepychać zgłębnika, bo można go uszkodzić. W przypadku trudności poprosić o pomoc zgłębnik wypadnie, na przetokę kładziemy czysty i suchy ręcznik albo gazę i wzywamy lekarza. Należy natychmiast założyć zgłębnik by przetoka nie zaczęła zarastać. Gdy zgłębnik przecieka albo pękł zgłaszamy to lekarzowi – jest możliwość wymiany części lub całego zgłębnika. Pielęgnacja jejunostomii Okolice jejunostomii powinny być myte codziennie, aby uniknąć zakażenia. Przygotuj: sterylną wodę lub roztwór soli fizjologicznejgazę opatrunkowąumyj dokładnie ręcepozostaw zacisk mocujący na miejscu. Jeżeli wokół jejunostomii założone są szwy, obejrzyj dokładnie, czy nie są poluzowane lub któregoś nie brakujeobejrzyj okolice jejunostomii i skórę pod szwami czy występuje zaczerwienienie, zakażenie lub nadwrażliwośćoczyść okolice jejunostomii gazą i sterylną wodą lub roztworem soli fizjologicznej. Dokładnie osusz skóręoczyść skórę pod zaciskiem mocującym, używając gazy i sterylnej wody lub roztworu soli fizjologicznej. Dokładnie osusz skóręobserwuj czy nie ma pęknięć lub zagięć jejunostomii UWAGA! Podczas pielęgnacji unikaj przesuwania i obracania zgłębnika oraz dysku mocującego. Do pielęgnacji okolic jejunostomii nie należy używać kremów ani proszków (talku). Polecane są środki na bazie poliheksanidu. Ważne jest, aby kontrolować szwy i umiejscowienie jejunostomii. Pytania i odpowiedzi Wiedza ogólna / Porady Dojelitowe żywienie przez sondę oznacza, że płynny pokarm – dieta dojelitowa – jest dostarczana przez sondę, czyli specjalną „rurkę” założoną przez nos i dochodzącą bezpośrednio do żołądka lub jelita cienkiego. W żołądku lub jelicie dieta jest mieszana z sokiem żołądkowym i jelitowym, i za pomocą enzymów rozkładana na poszczególne składniki, tak jak normalny pokarm. Następnie skłądniki te są wchłaniane do organizmu. Dieta przemysłowa odżywia tak samo lub lepiej niż normalny dojelitowe przez sondę dietą przemysłową jest konieczne, jeśli :Żywienie drogą doustną jest niewystarczające – dostarcza za mało składników odżywczych i powodu choroby nie można spożywać pokarmu w „normalny” sposób, np. przy nowotworach górnego odcinka przewodu pokarmowego albo ciężkiej dysfagii (np. po udarze).Z powodu choroby „normalna” żywność nie może być jedzona, np. gdy jelito nie może trawić pokarmu ani go wchłaniać (zespół złego wchłaniania) i pacjent musi dostawać pokarm”wstępnie przygotowany”.Rodzaje sond/ zgłębnikówIstnieją różne rodzaje sond żywieniowych. W leczeniu stacjonarnym w szpitalu często używana jest sonda nosowo-żołądkowa, zwykle stosowana jedynie przez krótki czas (do 21 dni). Sondy żywieniowe są zrobione z przyjaznego dla organizmu tworzywa. Sonda zakładana jest przez dziurkę w nosie i sięga do żołądka lub jelita cienkiego. Sonda jest przymocowana do nosa za pomocą specjalnego plastra. Jeśli wymagane jest żywienie dojelitowe przez czas dłuższy niż kilka dni lub tygodni, w większości przypadków w celu odżywiania wykonuje się gastrostomię PEG (Przezskórną Endoskopową Gastrostomię) lub gastrostomię klasyczną. PEG to założenie specjalnej „rurki” przez powłokę brzuszną (przez skórę) bezpośrednio do żołądka. Odbywa się to w trakcie gastroskopii. Gastrostomia klasyczna to założenie specjalnej „rurki” przez powłokę brzuszną (przez skórę) bezpośrednio do żołądka, podczas operacji chirurgicznej. Pokarm jest transportowany przez linię (rurkę z tworzywa sztucznego) do podawania z pojemnika do sondy lub gastrotomii, a przez nią do żołądka lub jelita. Regulator przepływu to rurka przyłączeniowa z tworzywa sztucznego. Pokarm może być podawany sposobem grawitacyjnym lub za pomocą pompy do żywienia dojelitowego. Pompa kontroluje szybkość podawania pokarmu i może również ostrzec, jeśli np. pojemnik na pokarm jest pusty lub jeśli sonda się zatka (co przy właściwym postępowaniu zdarza się niezwykle rzadko). Jeżeli pokarm jest podawany sposobem grawitacyjnym, ustalenie transportowanej ilości następuje za pomocą zacisku rolkowego na linii do podawania. Wymagana ilość diety jest indywidualna i zależy od wzrostu, wagi ciała, ilości ruchu oraz tego, czy pacjent otrzymuje dodatkowo jedzenie doustne. W diecie podawanej przez sondę/ gastrostomię jest zawarta nie tylko wystarczająca ilość energii, lecz także jest w pełni pokryte dzienne zapotrzebowanie na białko, witaminy, minerały, mikroelementy i błonnik pacjentów aktywnych, poruszających się dzienne zapotrzebowanie wynosi około 25-35 kcal na kg masy ciała, podczas gdy zapotrzebowanie osób obłożnie chorych jest pokrywane przy 20-25 kcal na kg masy ciała. W indywidualnych przypadkach to zapotrzebowanie może być niższe lub znacznie na składniki odżywcze oblicza lekarz prowadzący, specjalnie przeszkolony w dziedzinie żywienia przez pompę jest absolutnie zalecana w przypadku podaży diety przemysłowej do jelita cienkiego. Dla pacjentów aktywnych, poruszających się istnieje również możliwość podawania pokarmu przez pompę umieszczoną w specjalnym plecaku, z zewnątrz nie różniącym się wcale od zwykłych plecaków (tak zwana mobilna pompa plecakowa, zawierająca specjalny akumulator). Szczególnie u pacjentów obłożnie chorych wskazane jest podawanie diety przez sondę/ gastrostomię nieprzerwanie nawet przez 20 godzin. Alternatywnie można go podawać wielokrotnie w ciągu dnia w porcjach – bolusach (zwykle do 250-300 ml w ciągu co najmniej 20 minut wraz z następującą bezpośrednio po tym przerwą 1,5 godziny). Zbyt szybkie podawanie większych ilości diet przez sondę/ gastrostomię może powodować wzdęcia, biegunki, wymioty i złe samopoczucie. Szczególnie na początku prowadzenia żywienia dojelitowego zalecane jest powolne podawanie diety i stopniowe zwiększanie jej podaży diety dojelitowej około 1 godziny po, górną część ciała pacjenta należy unieść o co najmniej 30° – 45° (pozycja półsiedząca, podnieść wezgłowie łóżka lub położyć pod głowę i ramiona dużą poduszkę).Podawanie pokarmu może odbywać się także nocą. W ciągu doby należy jednak zachować co najmniej 4 godziny przerwy. Stosowanie pompy do żywienia dojelitowego pozwala lepiej kontrolować szybkość podawania. Gdy jest konieczne, istnieje możliwość podawania tabletek lub innych leków przez sondę/ gastrostomię. Preferowane są leki w postaci płynnej, ze względu na łatwiejsze podawanie. Jeśli chodzi o tabletki, to większość można rozgnieść w moździerzu, a kapsułki leków zawsze ustala lekarz prowadzący, ponieważ nie wszystkie tabletki i kapsułki mogą być kruszone lub otwierane (niektóre tracą w ten sposób skuteczność).Leki zlecone przez lekarza prowadzącego, które się do tego nadają, należy rozpuścić w wodzie lub rozcieńczyć i za pomocą strzykawki podać poprzez adapter bezpośrednio do sondy/ gastrostomii lub przez trójnik linii do podaży. Między podawaniem różnych leków sondę/ gastrostomię należy przepłukać wystarczającą ilością wody (min. 10 ml). Przed i po podaniu leku sondę należy przepłukać w co najmniej 20 ml wody za pomocą Nigdy nie podawaj leków wraz z dietą i nie mieszaj różnych leków ze sobą, ponieważ może to doprowadzić do zatkania się sondy lub osłabienia skuteczności leków. Pokarm do sondy/ gastrostomii należy przechowywać w temperaturze do sondy/ gastrostomii należy przechowywać w temperaturze pokojowej, ale nie bezpośrednio na słońcu, czy w pobliżu grzejników (stosować się do wskazań na opakowaniu).Nie używać pokarmu, gdy upłynął termin przydatności do spożycia!Pokarm zawsze podawać w temperaturze pokojowej!Nie podawać do sondy/ gastrostomii diety schłodzonej w lodówce – może wywołać wszelkimi kontaktami z pokarmem do sondy/ gastrostomii należy dokładnie umyć ręce i starannie oczyścić blat, na którym całość będzie żywieniu przez sondę stosuj tylko specjalną żywność do żywienia dojelitowego. Nie wolno w żadnym razie podawać przez sondę purée, zup itp., ponieważ może to doprowadzić do jej zatkania!Otwarte pojemniki traktować jak produkty łatwo psujące worek można użyć przez cały jeden, dzień bez żadnych problemów, w temperaturze do 40° C. Jeśli stomia zagoiła się i nie ma objawów stanu zapalnego, można bez problemu brać prysznic i kąpać się. W tym celu należy zdjąć opatrunek. Po kąpieli ważne jest dokładne osuszenie skóry wokół stomii. W celu uniknięcia infekcji stomia musi być przed nałożeniem opatrunku zupełnie regularnej aktywności w wodzie, a także ruchliwym trybie życia należy w dłuższej perspektywie rozważyć zmianę z gastrostomii klasycznej lub typu PEG na gastrostomię niskoprofilową (LPD lub typu Button), ponieważ jest ona mniej uciążliwa. Jeśli jedzenie i przełykanie jest możliwe, a lekarz prowadzący nie ma zastrzeżeń, to nawet należy dodatkowo jeść i pić. To nie tylko poprawia samopoczucie, lecz także chroni przed infekcjami w obrębie jamy ustnej i gardła. Rodzaj i ilość spożywanego dodatkowo pożywienia należy skonsultować z lekarzem prowadzącym. Jeśli tylko możliwe będzie normalne spożywanie pokarmu w wystarczającej ilości, gastrostomia PEG nie będzie potrzebna. Usunięcie odbywa się podczas gastroskopii. Stomia zamyka się wtedy sama w ciągu kilku godzin. Gastrostomia, PEG może być używana, jak długo działa. Zmiana jest konieczna tylko w przypadku dzieci zgłębniki wymienia się cześciej, także ze względu na wzrost dziecka i konieczność zmiany że wymiany gastrostomii dokonuje JEDYNIE lekarz! Pacjent będący pod opieką poradni żywieniowej, otrzymuje z poradni (średnio 1 raz w miesiącu) do domu żywność na każdy dzień i niezbędne środki pomocnicze, takie jak np. pompa pokarmowa, linie do podaży, zestawy opatrunkowe, strzykawki do płukania, niezbędne środki dezynfekujące. Pielęgnacja przed kontaktem z sondą/ gastrostomią dokładnie myć ręceprzed i po zakończeniu żywienia dojelitowego za każdym razem przy pomocy strzykawki przepłukać sondę/ gastrostomię 20 ml wody, soli fizjologicznej lub innego zaleconego przez lekarza płynu, by się nie zatkała!do płukania sondy/ gastrostomii zalecamy stosowanie ochłodzonej wody przegotowanej lub niegazowanej wody mineralnejdo przepłukiwania nie używać:herbaty owocowej i soków (mogą powodować przyleganie pokarmu do sondy)kawy, herbaty czarnej i innych rodzajów herbat (plamią sondę)napojów alkoholowych (niszczą materiał sondy)nasadkę sondy/ gastrostomii przemywać codziennie ciepłą wodą (ewentualnie przy użyciu miękkiej szczoteczki do zębów)resztki kleju z plastra usunąć przy użyciu ciepłej wody i gazyDo czyszczenia sondy/ gastrostomii (w tym rurki PEG) w żadnym razie nie używaj spirytusu ani octanów, gdyż mogą spowodować uszkodzenie materiału sondy! Przed zmianą opatrunku ręce umyć, a następnie dokładnie wydezynfekować środkiem do dezynfekcji rąk (3-5 ml)Dotykać stomii tylko rękami dokładnie umytymi ewent. wydezynfekowanymiRegularne zmiany opatrunkuw pierwszych 10 dniach po założeniu PEG codziennie osuszać i zakładać przez zewnętrzną mocującą sterylny opatrunekpotem przy stomii bez podrażnień zmieniać opatrunek 2-3 razy w tygodniu (w razie potrzeby częściej)Przy każdej zmianie opatrunku rurkę PEG poruszyć, obracać o 180 ° oraz delikatnie wsuwać i wysuwać, następnie przymocować pod zewnętrzną płytkę trzymającą, lekko przy tym pociągając, zostawić odrobinę luzu (przy zbyt silnym pociągnięciu mogą powstać odgniecenia, odleżyny albo płytka trzymająca może wrastać)Prawidłowa higiena osobista (regularne prysznice lub kąpiele) pomaga uniknąć infekcji stomii. Mycie zębów co najmniej 2 x dziennie (także protezy) szczoteczką i pastą (nawet gdy odbywa się wyłącznie żywienie przez sondę i występują zaburzenia przełykania)Przy suchości w ustach płukać usta naparem z szałwii i rumianku, ssać cukierki bez cukru lub zwilżać błonę śluzową w jamie ustnej wacikami nasączonymi sokiem z cytrynyJeżeli ustała produkcja śliny, zapobiegać wysychaniu jamy ustnej za pomocą sztucznej ślinyLinii do podaży używać maks. 24 godziny, a potem wyrzucićPrzy stosowaniu pompy pokarmowej regularnie ją czyścić (tylko według instrukcji i w stanie wyłączonym) Kontrola / sytuacje alarmujące Ilekroć dzieje się coś niezwykłego, skontaktuj się z lekarzem prowadzącym!W przypadku uporczywej biegunki lub wymiotówJeśli nastąpił przyrost wagi w ciągu kilku dni o więcej niż jeden kilogramJeśli nastąpiła utrata wagi, choć codziennie dostarczana jest przez sondę zalecana ilość pokarmuJeśli nasadki sondy/ gastrostomii są uszkodzone (pielęgniarki dysponują częściami zamiennymi oraz zestawami naprawczymi i mogą usunąć usterki bez potrzeby wymiany sondy)Jeśli stomia jest mocno zaczerwieniona, bolesna, występuje obrzęk, swędzenie lub wydzielina rany. Mogą to być objawy zapalenia, które wymagają szczególnej terapii!Nigdy bez konsultacji nie stosuj na stomię maści, proszków lub nalewek, ponieważ pogarszają one reakcje rany lub mogą uszkodzić materiał sondy!Kiedy sonda/ gastrostomia zatkała się, pod żadnym pozorem nie przepłukuj jej pod wysokim ciśnieniem! Używanie ciał obcych, np. drutu, aby przepchać rurkę, może doprowadzić do poważnych obrażeń i uszkodzić sondę/ gastrostomię! Jeżeli przy żywieniu przez sondę/ gastrostomię występują biegunki, może to mieć różne przyczyny. Często odpowiedzialne są za to choroby podstawowe (np. zapalenie przewodu pokarmowego, cukrzyca) lub działania uboczne leków. Biegunka może wystąpić także przy nieprawidłowym wykonywaniu karmienia przez sondę (zgłębnik)/ żywność do sondy/ gastrostomii zawierająca błonnik może przeciwdziałać biegunce. Także gdy wystąpi zaparcie, może pomóc przejście na specjalną żywność zawierającą możliwych przyczynRozwiązanie problemuJedzenie podawane zbyt szybkoZmniejszyć ilość podawanego jedzenia, przy podawaniu sposobem grawitacyjnym ewentualnie przejść na pompę za zimnePodgrzać pokarm do temperatury pokojowej (nie gotować!).Otwarte opakowanie pozostawało przez dłuższy czas w temperaturze pokojowej i pokarm się zepsułJedzenie wyrzucić, a w przyszłości przechowywać zgodniez pocenie się czy gorączka prowadzi do niedoboru soli (niedobór sodu)Dodać do płynu soli kuchennej (pół łyżeczki na dzień), ale tylko po konsultacji z lekarzem i ewentualnie przy kontroli poziomu sodu we krwi W przypadku, gdy dojdzie do przypadkowego wypadnięcia gastrostomii należy przede wszystkim zachować spokój i postępować zgodnie z następującymi zaleceniami:Przyłożyć jałowy opatrunek, zabezpieczając przed wyciekiem treści z żołądka na skórę i ubranie się z zespołem żywieniowym, lekarzem bądź przypadku braku możliwości wizyty domowej lekarza prowadzącego, należy udać się do najbliższego szpitala celem jak najszybszego założenia nowego dostępu żywieniowego: gastrostomii/ powyższe czynności są konieczne. Ponieważ kanał po wypadnięciu dostępu bardzo szybko zarasta. W przypadku, gdy dojdzie do przypadkowego wypadnięcia zgłębnika należy przede wszystkim zachować spokój. Skontaktuj się z zespołem żywieniowym, lekarzem bądź pielęgniarką, poinformuj, kiedy jest przewidziana kolejna porcja podania diety względnie zalecanych leków przez lekarza. Następnie umów się z pielęgniarką na wymianę zgłębnika nosowo-żołądkowego. W przypadku brak możliwości wizyty domowej należy udać się do najbliższego szpitala. Nigdy nie można samemu niczego wkładać do otworu po jejunostomii (istnieje niebezpieczeństwo przebicia jelita!)Przyłożyć jałowy opatrunek, zabezpieczając przed wyciekiem treści jelitowej na skórę i ubranie się z zespołem żywieniowym, lekarzem prowadzącym bądź udać się do najbliższego szpitala celem założenia nowego dostępu żywieniowego. Jest to BARDZO POWAŻNY STAN, grożący dalszymi powikłaniami!Wyciek może być spowodowany toczącym się stanem zapalnym kanału gastrostomii lub nieszczelnością dostępu żywieniowego, ale też ułożeniem chorego na lewym boku tuż po nakarmieniu (podaż diety).ZAPOBIEGANIEUnikanie ułożenia chorego na lewym pielęgnacja skóry wokół dostępu objętości podawanych porcji, zwolnienie prędkości zauważysz niepokojące objawy, skontaktuj się ze swoim lekarzem prowadzącym! Do mechanicznego uszkodzenia dochodzi w obrębie końcówki dostępu żywieniowego, w związku z częstym używaniem (otwieraniem i zamykaniem) podczas że należy zawsze skontaktować się z lekarzem prowadzącym w celu ustalenia wymiany gastrostomii/ PEG/ jejunostomii ! Pozostałe metody żywienia klinicznego Żywienie doustneNajbardziej fizjologiczną Najbardziej fizjologiczną, bezpieczną i najtańszą drogą podaży energii i składników odżywczych jest doustna podaż pokarmu dostosowana do aktualnych potrzeb chorego Żywienie pozajelitowePolega na dostarczaniu wszystkich niezbędnych do życia składników odżywczych, bezpośrednio do układu krwionośnego (dożylnie) – z pominięciem przewodu pokarmowego Poznaj nasze produkty Wysokie zapotrzebowanie na białko Fresubin Protein Energy DRINKDodatkowo ukończyłam kurs Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu „Żywienie pozajelitowe i dojelitowe w warunkach domowych”. W związku z tym, otrzymany certyfikat upoważnia mnie do pracy w zespole żywieniowym, zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Zdrowia. Jestem również:data publikacji: 06:56 ten tekst przeczytasz w 7 minut Marek Lichota, prezes Stowarzyszenia Apetyt na życie, od 11 lat jest na żywieniu pozajelitowym. W jego klatce piersiowej na stałe przymocowana jest gumowa rurka, za pomocą której w większości się odżywia. Co wieczór podłącza worek z mieszaniną żywieniową i przez 14 godzin "zjada" składniki odżywcze. Z Markiem rozmawiamy o tym, czy i jak bardzo żywienie pozajelitowe utrudnia życie. Archiwum prywatne / własne Potrzebujesz porady? Umów e-wizytę 459 lekarzy teraz online 80 cm jelita "Najgorszy jest brak mobilności" Światełko w tunelu Choroba, której nie widać W ramach naszej kampanii "WybieramyPrawdę" przypominamy wybrane teksty Onetu, które wpłynęły na otaczającą nas rzeczywistość. W najbliższych miesiącach na stronie głównej będą prezentowane kolejne artykuły z serii. Ten tekst oryginalnie ukazał się w Onecie w grudniu 2019 r. Marek Lichota choruje na chorobę Leśniowskiego-Crohna. W wyniku zaostrzenia choroby przez kilka miesięcy przebywał w szpitalu. Schudł prawie 50 kg i ledwo uszedł z życiem Ratunkiem dla Marka było żywienie pozajelitowe. Żyje w ten sposób już 11 lat. Początki były bardzo trudne, a najgorszy był brak mobilności Marek postanowił wrócić do "normalnego" życia. Dzięki swojej determinacji odzyskał mobilność. Podróżuje, pracuje, opiekuje się dziećmi. Jest inspiracją dla kilkuset osób, które tak jak on "jedzą przez rurkę" w klatce piersiowej Więcej takich historii znajdziesz na stronie głównej 80 cm jelita Marek Lichota od 2002 roku choruje na chorobę Leśnowskiego-Crohna. Na pierwszym roku studiów, nie przeczuwając niczego złego, zgłosił się do lekarza z powodu bólu brzucha i biegunki. Z gabinetu wyszedł z diagnozą i informacją, że choroba będzie mu towarzyszyła do końca życia. Początkowo nie bardzo to do niego docierało. Choroba przebiegała spokojnie i można powiedzieć, że bezproblemowo. - Niestety to były tylko pozory. Poza jedną interwencją chirurgiczną w 2005 roku, prowadziłem w miarę normalne życie. Ożeniłem się i zostałem ojcem cudownej córeczki Julii. Niespodziewanie w 2008 roku choroba bardzo się zaostrzyła – opowiada Lichota. Doszło do masywnego krwotoku z jelit, przez co trafił na salę operacyjną. W krótkim czasie miał trzy operacje, podczas których wycinano mu kolejne odcinki jelita. Marek przeżył śmierć kliniczną, zakażenie sepsą. Kilka razy wydawało się, że nie przeżyje kolejnego dnia. Dzięki determinacji lekarzy, woli walki i wsparciu rodziny, wrócił do domu. Archiwum prywatne / Materiał prasowy - Niestety w wyniku operacji z ponad 8 m jelita zostało mi ok. 80 cm. Miałem wyłonioną stomię. Organizm był wyniszczony. Przy wzroście 187 cm ważyłem niespełna 48 kg. Byłem cieniem człowieka. Co z tego, że jadłem, jeśli mój organizm nie był w stanie przyswajać składników odżywczych. Przez brak właściwego wsparcia żywieniowego w warunkach szpitalnych i kolejne operacje, zostałem przykuty do łóżka na trzy miesiące, w efekcie czego straciłem większość mięśni i musiałem na nowo nauczyć się chodzić. "Najgorszy jest brak mobilności" Przed wyjściem ze szpitala Marek przeszedł na tzw. "żywienie pozajelitowe" i w ten sposób odżywia się już 11 lat. Żywienie pozajelitowe polega na tym, że do żyły głównej doprowadza się specjalny cewnik, przez który podaje się mieszaninę żywieniową. Kroplówka sączy się przez ok. 14-18 godzin na dobę. W tym czasie trzeba być do niej cały czas podłączonym. - Początki zdecydowanie nie należały do najłatwiejszych. Smutna prawda jest taka, że są jeszcze w Polsce lekarze, którzy wypisują pacjentów z bardzo krótkim jelitem do domu, nie zabezpieczając im wsparcia żywieniowego poza szpitalem. Skazują ich na dalsze wyniszczenie i w konsekwencji śmierć. Na szczęście w moim przypadku nikt nie myślał o tym, żeby to zrobić. Na miejsce w specjalistycznym ośrodku zajmującym się żywieniem pozajelitowym czekałem miesiąc. Zobacz też: Jak żywić pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna i innymi nieswoistymi zapaleniami jelit Żywienie pozajelitowe to procedura ratująca życie. Po wyjściu ze szpitala Marek przeniósł się do specjalistycznego ośrodka. Obecnie w Polsce jest ich 14. Tam przeszedł szkolenie, dzięki któremu mógł sam, w warunkach domowych korzystać z żywienia pozajelitowego. - Uczyłem się procedur związanych z opieką nad cewnikiem, zachowaniem aseptycznych zasad podłączania i odłączania preparatów żywieniowych i zmiany opatrunków. Jednocześnie dochodziłem do siebie po wcześniej przebytych operacjach, walczyłem z bólem i brakiem mobilności. To było najgorsze. Przed tym wszystkim byłem człowiekiem aktywnym, dużo pracowałem. Miałem też dwuletnią córkę, z którą chciałem spędzać czas. Nie było łatwo – opowiada. Światełko w tunelu Marek wrócił do domu, ale jego życie toczyło się wokół stojaka z kroplówką. Każda zmiana worka musiała odbywać się w określonych warunkach, rutyna mogła sprawić, że coś pójdzie nie tak i dojdzie do zakażenia. Przez rok uczył się akceptować sytuację, w której się znalazł. Jego codzienność bardziej przypominała wegetację niż prawdziwe życie. Po półtora roku pojawiło się światełko w tunelu. Archiwum prywatne / Własne - Kolejna operacja, która miała mi przywrócić ciągłość jelit, zakończyła się sukcesem. To dało mi dodatkową motywację do walki o odzyskanie swojego życia. W ciągu sześciu miesięcy udało mi się przytyć 10 kg. Od tego czasu postanowiłem, że w maksymalnym możliwym stopniu będę się starał żyć "normalnie" tak, by żywienie pozajelitowe nie ograniczało moich planów i nie zakłócało życia mojej rodziny. Oprócz żywienia pozajelitowego odżywiam się też jak każdy inny człowiek – doustnie. Z tym że muszę się wspomagać, bo niewiele składników odżywczych z tej zwykłej diety wchłania się do organizmu – tłumaczy Marek. Największym problemem był brak mobilności. Przywiązanie do stojaka na kroplówkę rodziło wiele niedogodności. Każdy próg w domu i wąskie przejście były przeszkodami. Kroplówka uniemożliwiała też normalną zabawę z córką, spotkania z przyjaciółmi na mieście i inne czynności, które dla zdrowego człowieka są normą. Po wielu poszukiwaniach w internecie Marek natrafił na przenośne pompy do żywienia pozajelitowego. Wyglądają jak plecak, gwarantują stałą podaż preparatów niezależnie od pozycji i miejsca pobytu, są bardziej precyzyjne i co najważniejsze – zapewniają mobilność. - To był prawdziwy przełom. Przenośne pompy nie są refundowane, sam musiałem taką kupić. Nie żałuję ani złotówki. Dzięki niej mogłem wrócić do normalnego życia. Odbieram dzieci ze szkoły – w trakcie mojej choroby drugi raz zostałem ojcem, pracuję, działam w organizacji "Apetyt na życie", podróżuję. Nie mam już tego poczucia, że przez moją chorobę moja rodzina coś traci – opowiada Marek. Choroba, której nie widać Patrząc na Marka, trudno na pierwszy rzut oka dostrzec, że jest chory. Jak sam o sobie mówi, jest blisko 40-letnim pozytywnie nastawionym do życia facetem z kochającą rodziną, a choroba go nie definiuje. Jest niewidoczna, ale to nie znaczy, że jej nie ma. - Komplikacje spowodowane chorobą Leśniowskiego-Crohna i przeprowadzone operacje doprowadziły do niepełnosprawności i niewydolności niektórych organów, w szczególności układu pokarmowego. Trudno jest w towarzystwie mówić o problemach związanych z jelitami. Często brzydko pachną, zmuszają do wizyt w toalecie, przez co są tematem tabu. Zobacz też: Refundacja, z której pacjenci nie korzystają. Skutkiem jest niedożywienie i wyniszczenie organizmu Żywienie pozajelitowe, choć może się wydawać w przypadku Marka "zbawieniem", nie jest do końca tak dobre. Zapewnia co prawda składniki odżywcze niezbędne do życia i funkcjonowania, ale znacznie obciąża wątrobę i nerki, a w przyszłości może prowadzić do niewydolności tych organów. Na ten moment nie ma jednak skuteczniejszej terapii. Archiwum prywatne / Własne - Życie na żywieniu często wymaga ode mnie i mojej rodziny wiele wysiłku i organizacji. Niejednokrotnie jest okupione bólem i dyskomfortem związanym z objawami towarzyszącej mi choroby Leśniowskiego-Crohna. Podróżowanie w moim stanie nie jest łatwe, ale nie jest też niemożliwe. Co prawda na kilkudniowy wyjazd zabieram więcej toreb niż normalnie, często też muszę dopełnić jakichś formalności związanych z przewozem sprzętu medycznego, ale każda udana wycieczka daje ogrom satysfakcji – opowiada Marek. Marek przekonuje, że żywienie pozajelitowe nie musi być końcem świata. Kiedy on uczył się żyć, niewiele było informacji na temat "życia na żywieniu". Czytał o zagranicznych pacjentach, którzy pokazywali, jak wygląda ich życie. Zainspirowany założył stowarzyszenie "Apetyt na życie", które zrzesza nie tylko osoby na żywieniu pozajelitowym, ale też ich rodziny i bliskich. - Dzielimy się tam informacjami, historiami pacjentów i pomagamy osobom, które zaczynają dopiero swoją przygodę z żywieniem pozajelitowym. Nasze motto to "bo w Apetycie – kochamy życie" - kończy Marek. Więcej na temat działalności stowarzyszenia można przeczytać na stronie internetowej i na profilu na Facebooku. Redakcja poleca: Jak żywić pacjenta w okresie przed i po operacji? Pacjenci onkologiczni w Polsce wciąż z niedostatecznym żywieniem medycznym. "Czas dogonić Europę" Co piąty chory na raka umiera z wyniszczenia Przez długi czas nie mogłeś znaleźć przyczyny swoich dolegliwości? Chcesz nam opowiedzieć swoją historię lub zwrócić uwagę na powszechny problem zdrowotny? Napisz na adres listy@ #RazemMożemyWięcej Treści z serwisu mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem Serwisu a jego lekarzem. Serwis ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w naszym Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Administrator nie ponosi żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych w Serwisie. Potrzebujesz konsultacji lekarskiej lub e-recepty? Wejdź na gdzie uzyskasz pomoc online - szybko, bezpiecznie i bez wychodzenia z domu. żywienie pozajelitowe Choroba Leśniowskiego-Crohna Żywienie pozajelitowe Czy wiesz, co zostało uznane przez medycynę za jedno z najważniejszych odkryć zaraz po antybiotykach, zastosowaniu antyseptyki i znieczuleń? Mało kto potrafi... Kapsułka z igłą do połknięcia zamiast zastrzyku. Przełom w leczeniu wielu chorób Naukowcy we współpracy z lekarzami i przedstawicielami firmy farmaceutycznej pracują nad specjalną kapsułką, która wykona iniekcję wewnątrz żołądka pacjenta. Może... Małgorzata Krajewska Zielony stolec - przyczyny przebarwień kału Zielony stolec zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych nie należy do normalnych objawów. Zanim jednak zaczniesz się niepokoić nienaturalnym kolorem stolca,... Monika Wasilonek Asamax Asamax to tabletki dojelitowe, w skład których wchodzi substancja czynna mesalazyna, wywierająca bezpośrednie działanie przeciwzapalne. Tabletki dojelitowe Asamax... Jak żywić pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna i innymi nieswoistymi zapaleniami jelit Jedną z chorób niosących ze sobą ryzyko niedożywienia jest choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG), które stanowią grupę... Nutramil Complex | Materiał prasowy Kolonoskopia - jak przygotować się do zabiegu? [WYJAŚNIAMY] Kolonoskopia jest bardzo ważnym badaniem wykonywanym w profilaktyce raka. Nowotwór jelita grubego często rozwija się przez długi czas nie dając żadnych objawów.... Halina Pilonis
7 5.10.00.0000050 żywienie dojelitowe w warunkach domowych punkt 8 x x wg opisu świadczenia, za osobodzień 8 11.0000.045.12 dializoterapia wątrobowa 5.10.00.0000009 dializoterapia wątrobowa - jedna sesja świadczenie 1 x wg opisu świadczenia
żywienie dojelitowe w warunkach domowych forum
